The HU - cuộc chinh phục thế giới bằng âm nhạc của người Mông Cổ

Âm nhạc của The HU, một ban nhạc rock được thành lập vào năm 2016 ở thủ đô Ulaanbaatar, Mông Cổ, có thể là một hướng đi tham khảo cho những ban nhạc rock Việt Nam. Sâu xa hơn, có thể nhìn đây là một hiện tượng để tham khảo cho nền công nghiệp văn hóa Việt Nam.

The HU là một ban nhạc heavy metal rock mang âm hưởng dân gian của Mông Cổ. Ban nhạc sử dụng một số nhạc cụ truyền thống của Mông Cổ như Morin khuur (Mã đầu cầm), Tovshuur (đàn Thác bố tú nhĩ), Khẩu huyền (đàn môi). Cái tên The HU lấy từ “Hunnu” (Hung Nô) là một đế chế từng ngang dọc thảo nguyên Mông Cổ, nhiều quốc gia Châu Á và một số nhà sử học cho rằng đế chế này từng đặt chân đến châu Âu xâm lược và người Hungary bây giờ là hậu duệ của người Hung Nô. Một số nhà sử học khác cho rằng người Hung Nô có gốc từ Iran. Truyền thuyết của người Mông (người Miêu) ở Trung Quốc cho rằng họ cũng có gốc Hung Nô... và còn rất nhiều ý kiến khác nhau chưa thống nhất. Bản thân nhóm The HU tự gọi âm nhạc của họ là “Hunnu Rock” với mục đích xác lập một thể loại âm nhạc riêng biệt.

Các bài hát của ban nhạc The HU thể hiện rõ nét văn hóa Mông Cổ, từ những phong tục truyền thống của thảo nguyên, các cuộc chiến tranh và ca ngợi các vị anh hùng. Ban nhạc có 4 thành viên chính và nhiều thành viên phụ thường xuyên tham gia trong các chuyến lưu diễn. Bốn thành viên chính gồm:
Galbadrakh Tsendbaatar, Nyamjantsan Galsanjamts, Enkhsaikhan Batjargal, Temuulen Naranbaatar. Do họ tên của người Mông Cổ khá khó nhớ, gây khó khăn cho công chúng, nên bốn thành viên chỉ lấy nghệ danh đơn giản, dễ gọi lần lượt là Gala, Jaya, Enkush và Temka. Họ đẹp trai theo một kiểu... rất Mông Cổ và hình thức (kiểu tóc, phụ kiện...), trang phục biểu diễn hay trang phục xuất hiện trước công chúng của họ cũng lấy cảm hứng từ trang phục truyền thống của Mông Cổ.

Thành lập năm 2016, đến năm 2018 họ bắt đầu nổi tiếng trên thế giới. Ý tưởng thành lập ban nhạc khởi đầu là từ mong muốn của bốn chàng trai trẻ, họ muốn dùng thể loại nhạc rock của văn hóa phương Tây hiện đại nhưng sử dụng nhạc cụ dân gian của Mông Cổ và nội dung bài hát chuyển tải những nét đặc trưng của lịch sử, văn hóa, đất nước, con người Mông Cổ. Họ muốn thế giới bên ngoài biết đến Mông Cổ nhiều hơn, một Mông Cổ từng có vị trí quan trọng trong lịch sử thế giới thời cổ, trung đại, nhưng bây giờ đã mất đi ánh hào quang của quá khứ. Và The HU đã thành công.

Họ có kênh Youtube mở từ năm 2018, đến nay đã có 1,46 triệu người đăng ký. Một bài hát hit của họ là “Wolf Totem” (Totem sói) đến nay đã có 83 triệu lượt người xem. Một bản hit khác là “Yuve Yuve Yu” có 106 triệu lượt người xem trên Youtube. Có thể nghe nhạc của họ trên các nền tảng số khác như Spotify, Apple Music, Deezer. Họ có website và Facebook chính thức gần 1 triệu người theo dõi. Họ cũng có kênh Instagram chính thức. The HU có nhiều chuyến lưu diễn ở khắp các nước Châu Âu, Bắc Mỹ, Úc và thu hút một lượng fan đông đảo, thậm chí có cả Fan Club trên Facebook với người hâm mộ đến từ khắp nơi trên thế giới.

Một vài thành công nổi bật của ban nhạc The Hu như: Ngày 11.4.2019, bài hát “Wolf Totem” đạt vị trí số 1 trên bảng xếp hạng Billboard, hạng mục Hard Rock Digital Song Sales, khiến The HU trở thành ban nhạc Mông Cổ đầu tiên giành được vị trí đứng đầu trên một bảng xếp hạng Billboard. Cũng trong năm 2019, The HU phát hành album đầu tiên The HU phát hành album đầu tiên tên là “The Gereg”.

Ngay lập tức, khi vừa ra mắt, album đạt vị trí quán quân trong danh sách World Albums của Billboard, khiến The HU trở thành ban nhạc Mông Cổ đầu tiên đạt vị trí này. Tháng 11 năm 2019 bài hát “Black Thunder” của The HU đã được sử dụng trong trò chơi điện tử “Star Wars Jedi: Fallen Order”. Trong dịch bệnh COVID-19, The HU cũng đã tổ chức một buổi hòa nhạc gây quỹ cứu trợ vào tháng 6 năm 2020.

Để ghi nhận những thành công của ban nhạc The HU, vào ngày 27.11.2019, The HU đã được trao huân chương cao nhất của Mông Cổ là Huân chương Thành Cát Tư Hãn. Phát biểu tại lễ trao tặng huân chương, Tổng thống Mông Cổ Khaltmaagiin Battulga đã chúc mừng thành tích của các thành viên ban nhạc và nhà sản xuất, ghi nhận công lao của họ trong việc quảng bá văn hóa Mông Cổ, đồng thời nhắc nhở họ hãy tiếp tục tập trung phát triển sự nghiệp âm nhạc của mình và luôn đoàn kết.

Ông cũng chúc họ ngày càng nổi tiếng và thành công hơn nữa. Tổng thống Khaltmaagiin Battulga khẳng định: “Với tư cách là nguyên thủ quốc gia, tôi tự hào về ban nhạc The HU. Người dân Mông Cổ đang hân hoan vì các bạn. Chúng tôi cảm ơn các bạn đã chứng minh cho thế giới thấy rằng âm thanh của Mông Cổ không phải là tiếng động cơ xe cộ, mà là giai điệu phát ra từ trái tim của những kỵ sĩ. Âm nhạc của The HU đang quảng bá cho tên tuổi của Mông Cổ và chạm đến trái tim của người nghe”.

Trong thế giới ngày nay, âm nhạc nói chung và thể loại nhạc rock nói riêng gần như là một sân chơi được thống trị bởi những nghệ sĩ sống ở các quốc gia phương Tây. Nhưng cùng với sự toàn cầu hóa, sự đa dạng và sự giao thoa văn hóa ngày càng trở nên phổ biến, thì âm nhạc và cả nghệ thuật nữa có lẽ phải là những biên độ sáng tạo không có giới hạn cho bất cứ nghệ sĩ nào, bất chấp màu da, quốc tịch, và địa vị xã hội. Nhưng để cho những nghệ sĩ phi - phương - Tây có một vị trí trong nền công nghiệp giải trí khổng lồ của thế giới thì có lẽ việc dựa vào bản sắc văn hóa dân tộc mình là một hướng đi đúng đắn và tạo nhiều cảm hứng, bởi lẽ họ không thể rập khuôn bắt chước theo phương Tây được và có rập khuôn bắt chước thì không thể vượt thoát khỏi những hình mẫu thành công trước đó.

Ban nhạc The HU là một thành công của việc dựa vào bản sắc văn hóa dân tộc, dung hòa giữa Âu và Á, giữa truyền thông và hiện đại, và đây cũng có thể là một bài học kinh nghiệm cho hoạt động nghệ thuật của nhiều nghệ sĩ ở những quốc gia phi - phương - Tây khác, trong đó có Việt Nam.

Đế quốc Mông Cổ ngày xưa đã suy tàn từ lâu, những đạo quân “lớn lên trên yên ngựa” của người Hung Nô và của Thành Cát Tư Hãn đã dừng vó ngựa xâm lăng lại vĩnh viễn trong lịch sử.

Nhưng những di sản văn hóa, lịch sử của nó vẫn còn đâu đây trong tiếng Mã đầu cầm, trong tiếng đàn Thác bố tú nhĩ, trong tiếng Khẩu huyền (đàn môi), trong lời ca tiếng hát. Ban nhạc The HU có lẽ cũng như các tổ tiên của họ, đang mơ về một cuộc chinh phục thế giới, lần này không phải bằng vó ngựa và đao kiếm, mà bằng âm nhạc, bằng văn hóa dân tộc. Có vẻ như cuộc chinh phục ấy đã thành công rực rỡ bước đầu.